Waterstof is een duurzame energiedrager die steeds meer belangstelling krijgt als alternatief voor fossiele brandstoffen. Waterstof kan gebruikt worden voor het opwekken van elektriciteit, het verwarmen van gebouwen, het aandrijven van voertuigen en het verduurzamen van industriële processen. In een eerder artikel schreven we al over de toename van het aantal multi-energie stations (MES) in Nederland, tankstations waar uiteenlopende soorten brandstoffen en energiedragers kunnen worden getankt.
Waterstof is steeds vaker één van die brandstoffen (eigenlijk dus energiedragers), niet in de laatste plaats omdat er aanzienlijke subsidies klaarliggen voor het gebruik hiervan. Waterstof is namelijk – bij gebruik van groene waterstof – een zeer duurzame brandstof en draagt bij aan het halen onze duurzaamheidsdoelstelling om voor 2030 minimaal 55% minder CO2 uit te stoten. Daarnaast zien wij dat het steeds meer wordt gebruikt als alternatief voor aardgas, onder andere i.v.m. de oorlog in Oekraïne.
Als tankstation / MES de stap naar waterstof maken
Veel informatie over de overstap naar waterstof is te vinden op een speciale informatiewebsite van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), het Waterstofloket. Het is een handige bron van informatie en inspiratie voor iedereen die geïnteresseerd is in waterstof als brandstof.
Bij TOP-Consultants adviseren we ondernemers die plannen hebben om waterstof toe te voegen aan hun MES. Waterstof kan worden opgeslagen of getransporteerd onder hoge druk of als vloeistof.
Onze kennis over de omgang met cryogene gassen – zoals met Liquified Natural Gas (LNG) – is hierbij een groot voordeel.
Welk tankstation/MES waterstof aan het assortiment kan toevoegen is afhankelijk van vele factoren, die met name samenhangen met de Ruimtelijke Ordening (RO) binnen het gebied waarbinnen de MES is gesitueerd of waar het project gepland is. Er zal een grondige risicoanalyse (zoals van een kwantitatieve risicoanalyse – QRA) moeten worden uitgevoerd, iets wat TOP-consultants voor u kan uitvoeren.
Het risico bij werken met waterstof
Waterstof wordt doorgaans op twee manieren vervoerd: via Tube Trailers of via speciale leidingen. Waterstof is alleen onder hoge druk te verplaatsen en vervoeren, als gas, als ammoniak of als vloeistof.
Vloeibaar wordt waterstof vervoert bij een temperatuur van -252 graden Celsius. Kritiek punt is dan dat er absoluut geen kans op temperatuurwisselingen mag zijn.
De druk bij opslag ligt tussen de 350 en 1000 bar. Ter vergelijking: het gas in een LPG-tank in een auto staat ‘slechts’ onder een druk van zo’n 7 bar. Er is dus zeker een explosierisico. Goede voorzorgsmaatregelen en gedegen advies zijn daarom van groot belang.
De richtlijnen die een rol spelen bij waterstof
Op dit moment is er nog geen specifieke regelgeving voor de omgang met waterstof als brandstof. Uiteraard zijn er wel richtlijnen waaraan moet worden geconformeerd. De volgende punten zijn belangrijk om te weten:
- De Nederlandse overheid heeft gepubliceerd voor veilige omgang met waterstof in uw project. Deze richtlijnen bieden duidelijkheid en kaders in situaties waar momenteel geen wetgeving is.
- Deze richtlijnen zijn het veiligheidskader geweest voor vier waterstofprojecten, waarvan er twee vallen onder de Green Deal H2- De ‘Generieke Waterstofveiligheidsrichtlijn’ geeft aanwijzingen over hoe waterstof veilig te hanteren.
- De overheid heeft ook een eerste versie van aanvullende veiligheidsrichtlijnen opgesteld voor waterstofpilots in de gebouwde omgeving.
- Voor deze waterstofprojecten heeft de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een beleid van gedogen gemaakt. De richtlijnen zijn daarom een tijdelijk beleidskader voor veiligheid en het kader voor toezicht op deze projecten.
Richtlijnen, factoren en risico’s die wij bij TOP-Consultants uiteraard meenemen in onze waterstofadviezen zijn uiteraard:
- PGS35 Waterstofinstallaties – voor het afleveren van waterstof aan voertuigen en werktuigen
- Ruimtelijke Ordening – voor omgevingsveiligheid (waaronder Bevi)
- BRZO (die vanaf 2024 onder de omgevingswet vallen)
- PGS36 Waterstof Richtlijn – voor het veilig bedrijfsmatig stallen, onderhouden en reparatie van motorvoertuigen
- ATEX – in verband explosierisico’s. Waterstof is tenslotte een zeer vluchtig, brandbaar gas.
- Vervoersrisico’s
Meer weten over kansen en de risico’s?
TOP-Consultants heeft veel kennis en ervaring in huis op het gebied van veiligheidsmanagement, risico-identificatie, kwantitatieve risicoberekeningen en (veiligheidsmanagement) advies omtrent veilig werken met – en opslag en vervoer van – gevaarlijke stoffen, zoals gassen en brandstoffen, waaronder waterstof.
Bij een adviestraject kijken we altijd eerst goed naar de behoefte van de klant, wat de plannen zijn en wat de gevolgen hiervan zullen gaan zijn voor de omgeving en medewerkers. Daarbij zoeken we oplossingen: in afstemming met de klant vinden we zo de best passende wijze om veilig en conform geldende wet- en regelgeving te werk te gaan.
Heeft u vragen omtrent opslag, vervoer en gebruik van gevaarlijke stoffen? Neem dan contact met ons op. TOP-Consultants kan ondersteunen bij de uitvoering van QRA-berekeningen (kwantitatieve risicoanalyses) of effectberekeningen.